Rocznica zamachu na Kutscherę

1 lutego 1944 r. w Warszawie przeprowadzono zamach na gen. Franza Kutscherę będącego dowódcą SS i Policji na dystrykt warszawski Generalnego Gubernatorstwa. Była to jedna z największych akcji Polskiego Państwa Podziemnego, przeciwko niemieckiemu okupantowi, która zakończyła się sukcesem. Zamach przeprowadzili żołnierze oddziału specjalnego Kedywu Komendy Głównej AK „Pegaz”.

Ze względu na prowadzony przez Franza Kutscherę terror w postaci np.: łapanek i ulicznych egzekucji nazywano go katem Warszawy.

Dowództwo Armii Krajowej w listopadzie 1943 r. wydało na niego wyrok skazujący. Przeprowadzenie zamachu powierzono szefowi Kedywu – gen. Augustowi Emilowi Fieldorfowi „Nilowi”. Początkowo akcja miała się odbyć 28 stycznia 1944 r., ale nie doszła do skutku z powodu wyjazdu Kutschery. Udany zamach przeprowadzono dopiero 1 lutego. Egzekucję miał miejsce pod willą Gawrońskich, przy Alejach Ujazdowskich, gdzie była siedziba kata Warszawy.

W odpowiedzi na zamach, kolejnego dnia Niemcy zamordowali 100 Polaków niedaleko tego właśnie budynku oraz kolejne 200 osób w ruinach getta warszawskiego.

Jeden z potomków bełchatowskich Hellwigów - Bronisław Hellwig ps. „Bruno” (bratanek Stefana Hellwiga, który zginął w bitwie pod Trzeszczanami w 1920r.) brał udział podczas zamachu na Kutscherę, był kierowcą. Urodził się w 1920 r. Po wybuchu II wojny światowej jako członek Szarych Szeregów brał udział w akcjach sabotażu w Warszawie i na terenie okupowanego kraju. Po przekształceniu się Warszawskich Grup Szturmowych (1943 r.) w oddział do zadań specjalnych „Agat” (przemianowany później na „Pegaz”, a następnie na „Parasol”), Bronisław Hellwig „Bruno”, został szefem „Moto” (grupy kierowców) I plutonu, odpowiedzialnym za zdobywanie niemieckich samochodów potrzebnych do tych zadań, przygotowywanie ich do akcji

i prowadzenie w czasie ich wykonywania. 1 lutego 1944 r. brał udział w zamachu na Franza Kutscherę. Zginęło 4 uczestników zamachu, w tym przyjaciel „Bruna” Zbigniew Gęsicki,

ps. „Juno”.

Podczas odwrotu w niefortunnie zaplanowanej akcji 6 maja 1944 r. na Waltera Stamma przed gmachem gestapo w Alei Szucha, siedząc za kierownicą samochodu, „Bruno” dostał postrzał

w czoło. Ranny doprowadził mercedesa do garażu na Żoliborzu, do umówionego punktu na ulicy Kossaka. W wyniku postrzału wkrótce pojawił się paraliż. Rentgen wykazał wgłębienie kości skroniowej i odchylenie jednego jej odłamka. Szybka pomoc chirurgiczna przyniosła poprawę. Na koniec lipca „Bruno” zgłosił się ponownie do Oddziału. Drugiego dnia po wybuchu powstania warszawskiego został ciężko ranny w nogę. Odnaleziony w szpitalu polowym na Czerniakowie przez łączniczkę „Olę” (późniejszą żonę), przy jej pomocy opuścił Warszawę. Wcześniejszy uraz głowy spowodował pogorszenie się stanu zdrowia Bronisława Hellwiga i decyzję o operacji. Po nieudanym zabiegu zmarł w lipcu 1945 r. Córka Bronisława Hanna urodziła się już po jego śmierci. Za czyny wojenne „Bruno” został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Virtuti Militari i Krzyżem Walecznych.

 

Dla zainteresowanych polecamy film o Bronisławie Hellwigu ps. „Bruno”, w którym jego córka Hanna Hellwig-Stańczuk opowiada o swoim ojcu:

 

A także film o zamachu na Kutscherę: